Stewia

Stewia jest rośliną pochodzącą z Brazylii. Posiada ona unikalne właściwości – jest słodka w smaku, a nie dostarcza kalorii. Jest więc naturalnym słodzikiem, znakomicie zastępującym cukier. Główna substancja odpowiedzialna za jej słodki smak – stewiozyd – jest około 300 razy słodsza od sacharozy, czyli zwykłego cukru. W przypadku stewii powiedzenie, że nie ma róży bez kolców się nie sprawdza. Nie dość, że jest ona naturalnym słodzikiem, to wykazuje pozytywny wpływ na zdrowie, między innymi obniża glikemię poposiłkową (co ma szczególne znaczenie dla diabetyków), obniża ciśnienie krwi, zmniejsza ryzyko występowania próchnicy i ułatwia zrzucanie zbędnych kilogramów. Może być także spożywana przez osoby cierpiące na fenyloketonurię (w przeciwieństwie do aspartamu). Stewii można używać zarówno w formie świeżych lub suszonych liści, jak i ekstraktów, wszędzie tam, gdzie dotychczas używaliśmy zwykłego cukru.

Grzegorz Łapanowski przyrządza potrawy i przetwory z produktów ekologicznych cz. 9

Gospodarstwo Państwa Zięciaków uzyskało atest ekologiczny w 2004 roku. Obecnie jego powierzchnia wynosi 35 ha. Głównym produktem gospodarstwa są jaja, do pozostałych należą warzywa także marchew, pietruszka, dynia, buraki, ziemniaki, papryka, cebula, borówki, maliny, truskawki i jeżyny. Ich wyroby najłatwiej kupić na miejscu.

Jak rozpoznać produkty ekologiczne?

„Produkt rolnictwa ekologicznego” oraz „produkt ekologiczny” to określenia zarezerwowane dla produktów wytworzonych zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego, w gospodarstwach objętych systemem kontroli i posiadających certyfikat wydany przez uprawnioną jednostkę certyfikującą. Na etykiecie produktu ekologicznego muszą znaleźć się: 

-europejskie logo żywności ekologicznej „euro-liść”; 

-numer identyfikacyjny upoważnionej jednostki certyfikującej; 

-nazwa i adres producenta, przetwórcy lub sprzedawcy – informacje te powinny być umieszczone poniżej numeru identyfikacyjnego. 

Miejsce w którym wyprodukowano wchodzące w skład produktu ekologiczne surowce rolne powinno być określone w sposób: 

-„Rolnictwo UE”, jeśli surowce zostały wytworzone na terenie UE; 

-„Rolnictwo spoza UE”, jeśli surowce rolne zostały wytworzone poza UE; 

-„Rolnictwo UE/spoza UE”, jeśli część surowców została wyprodukowana na terenie UE, a część pochodzi spoza UE. 

Niestety, na rynku istnieją produkty, które „podszywają się” pod żywność ekologiczną, czyli zostały wytworzone zgodnie z zasadami rolnictwa konwencjonalnego, ale ich nazwa i etykieta sugerują, że są „bio”. Jeśli mamy wątpliwości, czy dany produkt na pewno jest ekologiczny, szukajmy na opakowaniu logo „euro-liścia”.

Wybielające właściwości cytryny

Cytryna to naprawdę niesamowity owoc. Sprawdza się nie tylko jako dodatek do napojów, sosów, ciast i wielu innych potraw, ale także przy ekologicznym sprzątaniu. Zawarte w niej kwasy organiczne rozpuszczają osady z kamienia i mają działanie wybielające. Soku z cytryn można używać między innymi do usuwania plam z ubrań, do wybielania jasnych tkanin, zmywania osadu z kamienia z kranów i innych metalowych powierzchni, odkamieniania czajnika, mycia luster i szyb, czyszczenia piekarnika i mikrofalówki oraz odświeżania desek do krojenia. Wstawiona do lodówki połówka cytryny doskonale pochłania nieprzyjemne zapachy. Pasta z soku cytrynowego wymieszanego z sodą oczyszczoną doskonale sprawdzi się przy polerowaniu srebrnych i miedzianych przedmiotów, usuwaniu pleśni z fug między kafelkami lub czyszczeniu blatów kuchennych z resztek jedzenia. Sok z cytryny ma również liczne zastosowania kosmetyczne. Można go używać jako naturalnej, wybielającej pasty do zębów, nadającej blask i rozjaśniającej płukanki do włosów, a także do usuwania przebarwień i nieprzyjemnych zapachów z rąk po „brudnej robocie”.

Grzegorz Łapanowski przyrządza potrawy i przetwory z produktów ekologicznych cz. 8

Państwo Jolanta i Piotr Woźniccy prowadzą w Sątyrzu Pierwszym gospodarstwo ekologiczne o szerokim profilu. Produkują ekologiczne mięso, jaja, warzywa, przetwory oraz przyprawy. Na stronie www.ekoskrzynka.pl prowadzą sprzedaż internetową swoich wyrobów.

Grzegorz Łapanowski przyrządza potrawy i przetwory z produktów ekologicznych cz. 7

W gospodarstwie Pani Danuty Pilarskiej uprawiane są ziemniaki, orkisz, owies, koniczyna czerwona, a także hodowany jest drób. Ponadto Pani Danuta Pilarska jest przewodniczącą Stowarzyszenia Producentów Żywnośćci Ekologicznej "Ekoland".

Papryka chili

Papryka chili jest jedną z najpopularniejszych przypraw świata. Co ciekawe dużo większą popularnością cieszy się w krajach o cieplejszym klimacie, jednak w Polsce także ma sporo fanów. Papryka chili zawiera sporo witaminy C, B6 oraz potasu, jednak nie jest istotnym źródłem tych składników w diecie, ponieważ spożywamy ją w niewielkich ilościach. Najważniejszą w kontekście zdrowia substancją zawartą w papryce chili, odpowiedzialną jednocześnie za jej pikantny smak, jest kapsaicyna. Jest to związek chemiczny z grupy karotenoidów (a więc „spokrewniony” z beta-karotenem zawartym w marchwi) o silnym działaniu przeciwdrobnoustrojowym, przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym. Udowodniono, że regularne spożywanie ostrej papryki obniża ciśnienie krwi, wspiera odporność, zmniejsza ryzyko występowania chorób układu krwionośnego, obniża glikemię poposiłkową, a nawet wspomaga odchudzanie.

Grzegorz Łapanowski przyrządza potrawy i przetwory z produktów ekologicznych cz. 6

Zapraszamy na kolejny film z cyklu, w którym kucharz Grzegorz Łapanowski odwiedza gospodarstwa ekologiczna i przyrządza wyśmienite potrawy na bazie produktów tam wytwarzanych. W dzisiejszym odcinku gości u Pana Mariana Nowaka w Grabowie. 

Sprawiedliwy handel

Sprawiedliwy handel (fair trade) jest międzynarodowym ruchem konsumenckim, którego celem jest wspieranie drobnych producentów, wytwórców i rzemieślników z krajów Trzeciego Świata poprzez stworzenie niezależnego systemu handlowego o globalnym zasięgu. Pryncypialną zasadą ruchu fair trade jest szacunek dla ludzi i środowiska oraz stawianie potrzeb ludzi ponad zyskiem. Jej realizacja odbywa się między innymi poprzez tworzenie możliwości poprawy warunków życia i pracy producentów z ubogich krajów, rozwój obustronnie korzystnych relacji pomiędzy sprzedawcami, a nabywcami, ustalanie cen na poziomie akceptowalnym dla organizacji handlowej, a gwarantującym sprawiedliwe wynagrodzenie dla producentów, czy promocja równych szans dla kobiet. A więc kupując produkty fair trade mamy gwarancję, że zostały one wytworzone z poszanowaniem ludzkiej godności i środowiska naturalnego. Zachęcamy do głębszej eksploracji tego tematu.

Badania naukowe na rzecz rolnictwa ekologicznego

Rolnictwo ekologiczne, podobnie jak pozostałe systemy produkcji rolniczej wymaga prowadzenia badań naukowych, które będą wspierały jego rozwój. Tradycyjna wiedza przekazywana przez doradców jak również w ramach stowarzyszeń rolników ekologicznych czy przez innych producentów rolnych na obecnym etapie rozwoju rolnictwa ekologicznego wymaga wsparcia. Mając na celu wsparcie potrzebną wiedzą producentów żywności ekologicznej, resort rolnictwa w roku 2004 zainicjował na szeroką skalę prowadzenie badań na rzecz rolnictwa ekologicznego. Komisja Europejska zachęca również poprzez działania prawne i polityczne do szerszego zainteresowania się obszarem badawczym jakim jest rolnictwo ekologiczne i żywność ekologiczna. Niedostatek opracowań i publikacji w tym obszarze badawczym powinien też zachęcać świat nauki do podejmowania badań na skalę oczekiwaną przez rolników, doradców i konsumentów. Zasady składania wniosków o dofinansowanie badań z zakresu rolnictwa ekologicznego regulują przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie stawek dotacji przedmiotowych dla różnych podmiotów wykonujących zadania na rzecz rolnictwa. 

Więcej na oficjalnej stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Ekologiczne zakupy

Oto kilka zasad, których warto trzymać się podczas zakupów: 

- Na zakupy zawsze wybierajmy się z listą. Dzięki temu kupimy mniej rzeczy, które później mogą okazać się niepotrzebne i wylądować w śmietniku. 

- Planujmy zakupy pod kątem konkretnych potraw. 

- Nie wybierajmy się na zakupy gdy jesteśmy głodni, wtedy łatwo o nieprzemyślane decyzje. 

- Kupujmy produkty bez opakowania lub w opakowaniu ekologicznym, a unikajmy tych, które są zapakowane w kilka rodzajów opakowań jednocześnie. 

- Starajmy się wybierać produkty w opakowaniach, które mogą zostać poddane recyklingowi. 
- Na zakupy wybierajmy się zawsze z własną torbą. 

- Produkty, które zużywamy w dużych ilościach (np. woda do picia, makarony, kasze) kupujmy w dużych opakowaniach. 

- Kupujmy produkty nie tylko znanych i reklamowanych marek, dajmy także szansę drobnym producentom, których nie stać na reklamę, ale ich produkty wcale nie są gorsze. 

- Wybierajmy produkty oznaczone euro-liściem. Dzięki temu mamy gwarancję, że kupujemy produkt naprawdę ekologiczny.

Grzegorz Łapanowski przyrządza potrawy i przetwory z produktów ekologicznych cz. 5

Wszystkich miłośników naszych filmików zapraszamy na piąty już odcinek z serii. Tym razem Grzegorz Łapanowski odkrywa wyborne słodkości ze Szczecina!

Marchew

Marchew znana jest przede wszystkim z tego, że zawiera beta-karoten. Związek ten zaliczany jest do karotenoidów i odpowiada za atrakcyjną barwę tego warzywa. Jest on silnym przeciwutleniaczem, a więc chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników – wysoce reaktywnych cząsteczek, które mają działanie pronowotworowe i mutagenne. Ponadto jest prekursorem witaminy A, odpowiedzialnej między innymi za zdrowy wygląd skóry i prawidłową pracę narządu wzroku. Marchew jest także bogatym źródłem witamin C, K, z grupy B, a także potasu. Poza tym dostarcza znikomej ilości kalorii i w surowej postaci ma bardzo niski indeks glikemiczny. Warto zadbać o to, aby zajmowała istotne miejsce w naszym jadłospisie, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.

Szacunek do żywności

W obecnych czasach, w krajach rozwiniętych,  nikt nie musi się martwić o to, że zabraknie żywności. Przyzwyczailiśmy się, że wystarczy pójść do sklepu na końcu ulicy, aby kupić cokolwiek, na co mamy ochotę. Co więcej, produkty spożywcze są relatywnie tanie w stosunku do zarobków. Jednak nie zawsze tak było. Nasi dziadkowie i pradziadkowie nierzadko mieli okazję doświadczyć głodu w trakcie burzliwych wydarzeń ubiegłego wieku. Dlatego też ludzie starszego pokolenia często otaczają żywność szacunkiem, traktują ją jak coś naprawdę cennego.

Zastanówmy się, czy robimy wszystko, aby uniknąć wyrzucania żywności? Czy planujemy zakupy tak, aby nic się nie zmarnowało? Czy gdyby produkty spożywcze były droższe, dalej tak często lądowałyby w śmietniku? Szacuje się, że obecnie wyrzucane jest około 30% (w niektórych krajach nawet do 40%) wyprodukowanej żywności.

Produkty ekologiczne zwykle kosztują więcej niż konwencjonalne, przez co są dla nas bardziej cenne, a więc bardziej je szanujemy. Oszczędne gospodarowanie żywnością ekologiczną jest nie tylko moralnie uzasadnione, ale także może być źródłem oszczędności.

Domowe mrożonki

Nieuchronnie zbliża się zima, a wraz ze spadkiem temperatur za oknem, zmniejszać się będzie repertuar dostępnych w sklepach owoców i warzyw. Będziemy skazani na przetwory, kiszonki, mrożonki oraz importowane owoce i warzywa, których smak często pozostawia wiele do życzenia. Jednak nie wszystko stracone. Jeśli chcemy zachować smak oraz wartości odżywcze sezonowych owoców i warzyw, możemy je samodzielnie zamrozić. Pamiętajmy jednak, że większość warzyw przed zamrożeniem powinna zostać poddana blanszowaniu, dzięki czemu na dłużej zachowają atrakcyjny kolor i jędrność. Proces ten pozwala także zniszczyć drobnoustroje, które mogłyby przyczynić się do szybszego zepsucia się warzyw. Blanszowanie polega na zanurzeniu uprzednio umytych i pokrojonych warzyw w gotującej się wodzie na około dwie-trzy minuty. Nie musimy tego robić w przypadku owoców jagodowych, które szczególnie warto zamrozić w sezonie. Koktajl z truskawek lub malin z odrobiną mięty może być doskonałym sposobem na przywołanie odrobiny lata w mroźny zimowy wieczór.

photo by Health On Track

Cittaslow

Cittaslow jest inicjatywą, a zarazem organizacją non-profit, której celem jest ochrona miast przed efektami globalizacji poprzez wspieranie różnorodności kulturalnej, promocję tradycyjnych, regionalnych produktów oraz ochronę środowiska naturalnego. Miejscowości, które ubiegają się o członkostwo w Cittaslow muszą wdrażać te idee w życie.

Ruch ten powstał w reakcji na ekspansję intensywnej turystyki masowej oferowanej przez kurorty turystyczne. Miasta Cittaslow oferują zrównoważoną turystykę, której zadaniem jest wspieranie rozwoju regionu, nie zaś dopasowywanie go do globalnego modelu miejscowości turystycznej, oferującej te same rozrywki w każdym regionie świata. Ważnym elementem filozofii Cittaslow jest wspieranie produkcji wyjątkowej żywności wpływającej na charakter regionu poprzez promocję tradycyjnej kuchni, lokalnych specjałów i właściwych dla danego regionu produktów. Postulaty te pokrywają się z ideami rolnictwa ekologicznego.

Polskie miasta, które są członkami Cittaslow to Reszel, Biskupiec, Lidzbark Warmiński, Bisztynek, Murowana Goślina, Nowe Miasto Lubawskie.

COOK IT RAW

W dniach 26-28 października w stołecznym kinie Kultura, poznańskiej Muzie i DKF Żyrafa w Gdyni odbył się kuchnia+ Food Film Fest. Swoją premierę miał wówczas film dokumentalny „Wtajemniczeni” opisujący niezwykłe spotkanie światowej czołówki kucharzy, które miało miejsce na Suwalszczyźnie w ostatnich dniach sierpnia tego roku, w ramach projektu „Cook it Raw”. Cook it Raw jest inicjatywą mającą na celu ochronę regionalnych smaków, charakterystycznych dla okolicy specjałów, skarbów tradycyjnej kuchni. W ramach projektu wybitni, zaliczani do światowej awangardy kucharze przyjeżdżają do wybranego miejsca na świecie, aby razem odkrywać korzenie charakterystycznej dla danego regionu kuchni. W tym roku padło na Polskę, a dokładniej znajdującą się na Suwalszczyźnie wieś Jaczno. W malowniczej atmosferze Suwalskiego Parku Krajobrazowego najlepsi szefowie kuchni świata, między innymi René Redzepi – szef kuchni kopenhaskiej restauracji „Noma” zbierającej najwyższe noty w międzynarodowych prestiżowych konkursach, Albert Adria – kucharz z elBulli, kilkukrotnie tytułowanej najlepszą restauracją świata, czy Pascal Barbot z paryskiej L’Astrance uhonorowanej najwyższą liczbą gwiazdek w przewodniku Michelin, spotkali się aby razem gotować, smakować regionalne produkty, sięgnąć do korzeni regionalnej kuchni. Spotkali się oni także z najlepszymi producentami regionalnych ekologicznych specjałów, aby wymienić się doświadczeniami, wiedzą i inspiracjami. Cook it Raw to wspaniała inicjatywa, dzięki której tradycyjne specjały mają szansę na nowo zostać odkryte i docenione. 

Filmy prezentowane w ramach festiwalu będzie można zobaczyć na małym ekranie w programie kuchnia+.

Kalafior

Kalafior to prawdziwa gwiazda wśród warzyw. Z biologicznego punktu widzenia jego część jadalna jest kwiatostanem i bywa nazywana różą. Kalafior jest wyjątkowo niskokaloryczny, a przy tym zawiera całe mnóstwo cennych witamin i składników mineralnych. Najważniejsze z nich to witaminy C, B6, kwas foliowy oraz potas. Ponadto jest bogatym źródłem błonnika pokarmowego, niezbędnego dla prawidłowej pracy układu pokarmowego. Jednak nie ma róży bez kolców. Na pewno wszyscy fani kalafiorów wiedzą, że podczas gotowania wydziela on charakterystyczny, niezbyt przyjemny zapach. Jest to związane z zawartymi w nim związkami chemicznymi z grupy glukozynolanów. Dobra wiadomość jest taka, że substancje te mają działanie przeciwnowotworowe. Udowodniono, że regularne spożywanie kalafiora może nawet o 50% zmniejszać ryzyko występowania niektórych nowotworów. Nie należy gotować go zbyt długo ponieważ niektóre z zawartych w nim witamin są podatne na działanie wysokiej temperatury.

Grzegorz Łapanowski przyrządza potrawy i przetwory z produktów ekologicznych cz. 4

Zapraszamy do obejrzenia filmu, w którym kucharz Grzegorz Łapanowski gości u Pana Jana Radomskiego ze Świdwina.

 

GOTUJ RAZEM Z NAMI

W najnowszym wydaniu "Gotuj krok po kroku" można znaleźć przepis na ekologiczną tartę warzywną z kozim serem oraz  równie ekologiczny makaron razowy w sosie dyniowym. Przepisy są mojego autorstwa, a na łamach magazynu dodatkowo poczytacie o znaku certyfikowanej żywności ekologicznej oraz o szczegółach Kampanii. 

Dania palce lizać!

"ŻYWNOŚĆ EKOLOGICZNA gwarancją dobrego smaku"

Slowfood

Na pewno większość z Was słyszała o czymś takim, jak Slowfood. Jest to ruch społeczny, który wziął sobie za cel ochronę tradycyjnej żywności z różnych regionów świata, a także wszystkiego co jest związane z jej wytwarzaniem, czyli specjalnych odmian roślin, ras zwierząt, czy charakterystycznych dla danego regionu metod produkcji. Slowfood to także organizacja, która wspomaga producentów żywności oryginalnej, tradycyjnej, zdrowej, niespotykanej w innych regionach świata, a zagrożonej zniknięciem poprzez ekspansję międzynarodowych koncernów. Filozofia Slowfood kładzie nacisk na przyjemność z jedzenia, delektowanie się nim, odkrywanie nowych smaków i pielęgnowanie tych zapomnianych. W produkcji żywności tradycyjnej nie ma miejsca na stosowanie pestycydów, sztucznych nawozów ani chemicznych dodatków, dlatego postulaty ruchu Slowfood w znacznej mierze pokrywają się z postulatami rolnictwa ekologicznego.

Ekologiczna kuchnia

Przygotowywanie posiłków jest zarówno czaso- jak i energochłonną czynnością. Jednak istnieje kilka prostych sposobów na to, aby stało się szybsze i wydajniejsze. Oto one: 

- gotuj zawsze pod przykryciem – dzięki temu czas gotowania skróci się nawet o 1/3; 

- gotuj dania jednogarnkowe – zwykle są proste, tanie i szybkie w przygotowaniu. Poza tym nie wymagają brudzenia wielu naczyń, a więc zużyjemy mniej wody na zmywanie; 

- używaj szybkowaru – potrawy gotują się w nim szybciej, dzięki czemu zużywamy mniej energii. Co więcej, potrawy w nim przyrządzane zawierają więcej witamin; 

- dopasuj garnek do wielkości palnika lub płyty – obrys garnka nie powinien wychodzić poza wielkość płyty lub płomienia palnika. Dzięki temu czas gotowania się skróci i zużyjemy mniej energii; 

- gotuj zawsze tyle wody ile potrzebujesz – zamiast gotować za każdym razem pełen czajnik, nastawiaj tylko tyle wody ile będzie ci potrzebne. Woda zagotuje się szybciej, a rachunki będą niższe; 

- do zmywania używaj zmywarki – ręczne zmywanie wymaga bardzo dużych ilości wody i energii. Kupno zmywarki przyczyni się do obniżenia rachunków, a poniesione koszty w niedługim czasie na pewno się zwrócą.